Sektör alternatif pazarlarda ihracat payını artırmayı hedefliyor

Türkiye Çelik Üreticileri Derneği (TÇÜD) Genel Sekreteri Veysel Yayan ile gerçekleştirdiğimiz röportajı sizlerle paylaşıyoruz.

Metal Medya

05 Nisan 2024 Cuma 13:32

Çelik sektörü yılın ilk iki ayını ihracat ve üretim açısından nasıl geçirdi? Geçen yılın aynı dönemine göre miktar ve değer olarak değerlendirebilir misiniz?

2024 yılının ilk iki ayında ayında çelik ürünleri ihracatı, 2023 yılının aynı dönemine göre, miktar yönünden %48,6 oranında artışla 2,1 milyon ton, değer yönünden ise %28,3 artışla 1,5 milyar dolar oldu. İhracatın alt kalemleri incelendiğinde, Ocak-Şubat döneminde geçen yılın aynı dönemine göre ihracat; yassı ürünlerde %91,4 artış ile 781,7 bin ton, uzun ürünlerde %30 artış ile 1,2 milyon ton, yarı ürünlerde ise %61,2 artış ile 40,2 bin ton olarak gerçekleşti.

Türkiye çelik üretiminde Almanya’yı geçerek dünyada 7’nci Avrupa’da ise 1. oldu

Üretimde Türkiye dünyada kaçıncı sırada yer alıyor?

Ham çelik üretimimiz, 2023 yılının ikinci yarısında, deprem faciasından sonra tesislerimizin tekrar üretim faaliyetlerine başlaması, enerji girdi maliyetlerinin makul seviyelere gerilemesi ve 4,5 milyon ton civarındaki kapasite artırımı ile birlikte, kademeli toparlanma gösterdi ve 2023 yılının Eylül ayından bu yana yıllık bazda artış kaydetti. 2023 yılının Kasım ve Aralık aylarında sırasıyla %25,4 ve %21,2 artıştan sonra, 2024 yılının ilk iki ayında % 34,5 oranında artışla üretimi 6,4 milyon ton seviyesine yükselen çelik sektörü, güçlü büyüme performansını sürdürdü. Böylece; Ülkemiz, dünyanınen büyük 10 ham çelik üreticisi arasında, Almanya’yı geride bırakarak 7. sıraya ve Avrupa’nın en büyük çelik üreticisi konumuna yükseldi.

Son beş yılın üretim tablosunu bizimle paylaşabilir misiniz?

Demir-çelikte ihracat pazarlarında en çok artış hangi bölgelerde görüldü? İhracatta hangi ülkeler öne çıkıyor? İhracatta gerileyen pazarlar hangileri?

2023 yılında, ülkemizdeki enerji fiyatlarının, Uzak Doğu ve Orta Doğu ülkelerindeki enerji fiyatlarının üzerinde seyretmesi, anılan ülkelerdeki çok yönlü devlet destekleri ve başta Çin’deki talep daralması sonrasında, Çin’in ihraç piyasalarımıza yoğunlaşması sebebiyle, çelik ürünleri ihracatımız hem miktar hem de değer yönünden ciddi anlamda gerileme gösterdi. 2023 yılında ihracat, bir önceki yıla göre, miktarda % 30,6azalışla 10,5 milyon tona, değerde ise % 40,7 azalışla, 8,3 milyar dolar seviyesine düştü. İhracat, yassı ürünlerde % 25,7, uzun ürünlerde ise % 29,5 azalarak, sırasıyla 3,5 milyon ton ve 6,8 milyon ton seviyelerinde gerçekleşti.

Sektörün ithalatı hakkında bilgi verebilir misiniz?
En çok hangi ürünlerde ithalat yapılıyor?

2024 yılının ilk iki ayında çelik ürünleri ithalatı, miktarda %1,5 artış göstererek 2,5 milyon ton seviyesine ulaşırken, değerde %7,3 azalışla, 2 milyar dolara geriledi. İthalat miktar bazında, yarı ürünlerde %23,1 artış gösterdi. Uzun ve yassı ürünlerde ise sırasıyla % 26,1 ve %5,8 oranında daraldı.

Uzak Doğu ve Güney Asya bölgesinden ithalat % 46,2 arttı

Bölgeler itibarıyla incelendiğinde Uzak Doğu/Güney Asya bölgesinden ithalatımız miktar yönünden, % 46,2 oranında artış gösterdi. Toplam ithalatımızın % 49,3’ünü oluşturan söz konusu bölge 2023 yılında ülkemizin en büyük tedarikçisi olmaya devam etti. Diğer taraftan, Güney Amerika bölgesinden gerçekleştirilen ithalatın 987 tondan, 32,4 bin ton seviyesine artış göstermesi dikkat çekti. 2022 yılında Türkiye’nin en büyük tedarikçisi konumunda olan BDT’den yapılan ithalat ise %51,2 azalışla,357,7 bin tona geriledi.

Ülkeler itibarıyla, toplam çelik ürünleri ithalatında Çin %83 artışla 502,2 bin ton ile en büyük tedarikçimiz olurken, Çin’i; 299,4 bin ton ile Rusya, %752 artış ve 244,3 bin ton ile Malezya179,2 bin ton ile Güney Kore ve %292 artış ve 154 bin ton ile Mısır takip etti. En çok ithalat gerçekleştirdiğimiz ülkeler arasına Malezya ve Mısırın ilk defa dahil olması dikkat çekti.

Hammadde fiyatlarında seyir ne yönde ilerliyor?

2023 yılının ilk yarısında hurda fiyatları talepteki daralma sebebiyle 400 $ seviyelerinden 350 $ seviyelerine kadar gerilemiş olsa da, Ekim ayından itibaren artış eğilimine girdi. Aralık ayından itibaren tekrar 400 $ seviyesini geride bıraktı.2024 yılında enerji girdi maliyetlerinin makul seviyelerde seyretmesi ile birlikte, hurda fiyatları 385$ seviyesine düştü. Benzer eğilim demir cevheri fiyatlarında da gözlendi. 2023 yılının ilk çeyreğinde 120-130 $ bandında değişen demir cevheri fiyatları,Mayıs ayının sonunda 100$ seviyesine düştü. 2023 yıl sonuna kadar kademeli bir şekilde artan demir cevheri fiyatları 140 $ seviyelerini gördü. 2024 ‘ün ilk çeyreğinde ise demir cevheri fiyatları tekrar 100$ seviyesine geriledi.

İlk iki ayda ihracatta % 48 artış kaydedildi

İç piyasa ve ihracatta talep ne yönde ilerliyor? İthal ürünün iç piyasa etkisi nedir?

2024 yılının ilk iki ayında tüketimdeki %15,7’lik artışa karşılık, çelik ürünleri ithalatındaki artışın %1,5 oranında kalması, tüketim içerisindeki ithalatın payının geçen senenin aynı dönemine göre 6,3 puan azalışla %38,7 seviyesine gerilemesi sonucunu doğurdu. Türk çelik sektörü, ilk iki aylık ihracatta,%48,6 artışla,2,1 milyon ton ihracat seviyesine ulaştı. Özellikle son yıllarda paslanmaz çelik, zırh çeliği, tren tekeri ve ray gibi katma değeri yüksek vasıflı çelik ürünlerine yönelik yatırımların hız kazanması, aynı dönemde yassı ürün ihracatının %91,4gibi kayda değer bir oranda artmasında etkili oldu. Diğer taraftan Kızıldeniz’de yaşanan bölgesel çatışmalar, uzun mamul ihracatındaki artışın %30 gibi sınırlı düzeyde kalmasına yol açtı.

2024 çelik üretimi 40 milyon tona ulaşabilir

İlk iki ay göz önünde bulundurarak sektör 2024 yılını nasıl tamamlayacak? Öngörüleriniz nelerdir?

2023 yılının ikinci yarısının başında büyümede gözlenen kademeli toparlanmadan sonra, Türk çelik sektörünün 2023 yılının son çeyreğinde %16,5’likbir büyüme oranını yakalaması ile birlikte, 2024 yılına olumlu beklentiler ile girildi. Yılın ilk iki ayındaki üretim rakamları, sektörün 2021’deki aylık üretim seviyelerine yaklaşması açısından olumlu sinyaller verdi. Uluslararası piyasalarda yeni dengelerin oluşmasını müteakip, küresel talebin kademeli bir şekilde canlanması, yurt içi tüketimin yurt içi üretim yoluyla karşılanmasını mümkün kılacak tedbirlerin yürürlüğe girmesi, yönündeki ekonomi politikaları etkisiyle, sektörün 2021’deki 40,4 milyon tonluk üretim seviyesini aşması ve Türkiye’nin sürdürülebilir büyümesine olumlu katkı sağlaması beklenmektedir. Ayrıca AB’deki ekonomik yavaşlama ve SKDM kapsamında alınması muhtemel vergiler de göz önünde bulundurulduğunda, Kuzey Afrika gibi gelişmekte olan alternatif pazarlardaki ihracat payını artırmaya yönelik çabalar sektörde önem kazanıyor.